Spalony to jedna z tych zasad w piłce nożnej, która budzi najwięcej emocji i dyskusji. Jej głównym celem jest utrzymanie dynamiki gry i zapewnienie sportowej rywalizacji, zapobiegając sytuacjom, w których napastnicy bezczynnie czekaliby pod bramką rywala na łatwą okazję.
Spis treści
Definicja pozycji spalonej: kiedy zawodnik jest na spalonym?
Zawodnik jest na pozycji spalonej, gdy w momencie zagrania piłki przez kolegę z drużyny – liczy się chwila podania, nie przyjęcia piłki – spełnia trzy kluczowe warunki.
Trzy podstawowe warunki
- Jest bliżej bramki rywala niż piłka.
- Jest bliżej bramki rywala niż przedostatni zawodnik drużyny przeciwnej (to zazwyczaj obrońca, ale może być nim również bramkarz!).
- Nie jest na własnej połowie boiska.
Kluczowy moment oceny pozycji spalonej to chwila zagrania piłki przez kolegę z drużyny, a nie moment jej przyjęcia.
Pozycja spalona a przewinienie: kluczowe rozróżnienie
Samo przebywanie na pozycji spalonej to jeszcze nie przewinienie! Zawodnik może być na spalonym, ale dopóki aktywnie nie wpływa na grę, sędzia pozwoli, by akcja toczyła się dalej.
Kiedy pozycja spalona staje się przewinieniem?
Sędzia orzeka przewinienie spalonego dopiero wtedy, gdy zawodnik na pozycji spalonej aktywnie włącza się do gry. Z mojego doświadczenia: interpretacja aktywnego włączenia się do gry to jeden z najtrudniejszych aspektów sędziowania, często decydujący o losach meczu. Dzieje się tak, gdy:
- Przeszkadza w grze: dotyka piłki, próbuje ją zagrać (gdy jest na jego drodze) lub zasłania widoczność bramkarzowi.
- Przeszkadza przeciwnikowi: blokuje jego ruch, uniemożliwia mu zagranie piłki lub w inny sposób wpływa na jego możliwość jej opanowania.
- Zyskuje korzyść z pozycji spalonej: otrzymuje piłkę, która odbiła się od słupka, poprzeczki lub przeciwnika, gdy sam był na spalonym.
Wyjątki od zasady spalonego: kiedy spalony nie jest orzekany?
Istnieją jednak pewne sytuacje, w których zasada spalonego nie ma zastosowania, niezależnie od tego, gdzie znajduje się zawodnik. Są to:
- Bezpośrednie podania z rzutu od bramki.
- Wrzuty z autu.
- Podania z rzutu rożnego.
- Otrzymanie piłki bezpośrednio od zawodnika drużyny przeciwnej, który świadomie ją zagrywa (czyli nie jest to przypadkowe odbicie czy rykoszet).
Konsekwencje przewinienia spalonego
Gdy sędzia orzeknie spalonego, drużyna przeciwna otrzymuje rzut wolny pośredni.
Rzut wolny pośredni
Rzut wolny wykonuje się z miejsca przewinienia. Piłka musi zostać dotknięta przez drugiego zawodnika, zanim trafi do bramki; w przeciwnym razie gol nie zostanie uznany.
Rola sędziów i technologii w orzekaniu spalonego
Ocena spalonego to jedno z najtrudniejszych zadań dla sędziów, bo o prawidłowości decyzji często decydują ułamki sekund.
Sędziowie
W ocenie spalonego kluczową rolę odgrywają asystenci sędziów (czyli sędziowie liniowi), którzy poruszają się wzdłuż linii bocznych boiska. To oni obserwują pozycje zawodników w momencie podania i sygnalizują spalonego podniesioną chorągiewką.
System var (video assistant referee)
Współczesny futbol korzysta z systemu VAR, który umożliwia weryfikację decyzji o spalonym za pomocą powtórek wideo. To pozwala ograniczyć liczbę błędnych decyzji sędziowskich, szczególnie przy kluczowych dla wyniku bramkach.
Ewolucja zasady spalonego
Zasada spalonego ewoluowała na przestrzeni lat, dostosowując się do zmieniającej się dynamiki i stylu futbolu. Początkowo wymagała trzech obrońców, następnie dwóch, dążąc do jednego celu: promowania bardziej ofensywnej gry i zwiększenia liczby bramek!
Taktyczne znaczenie spalonego: pułapka offside’owa
Zasada spalonego ma ogromne znaczenie taktyczne w futbolu. Wiele drużyn obronnych wykorzystuje tzw. pułapkę offside’ową. Polega ona na skoordynowanym przesunięciu linii obrony do przodu w momencie podania, aby „złapać” rywali na spalonym.
Ta strategia wymaga precyzji i zgrania, lecz potencjalne korzyści są znaczące: pozwala skutecznie neutralizować ataki rywali i narzucać zmiany w strategii zarówno obronnej, jak i ofensywnej zespołu.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące spalonego
Czy sama pozycja spalona jest karana?
Nie, sama pozycja spalona nie jest karana. Sędzia orzeka przewinienie spalonego wyłącznie, gdy zawodnik aktywnie uczestniczy w grze.
W którym momencie sędzia ocenia spalonego?
Sędzia ocenia spalonego w momencie zagrania piłki przez kolegę z drużyny, nie w momencie jej przyjęcia.
Czy spalony może być orzeczony po podaniu od zawodnika drużyny przeciwnej?
Nie, spalony nie jest orzekany, gdy zawodnik otrzymuje piłkę bezpośrednio od zawodnika drużyny przeciwnej, który świadomie ją zagrywa. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy piłka odbija się rykoszetem od przeciwnika, a zawodnik na spalonym zyskuje z tego korzyść.
Co dzieje się po orzeczeniu spalonego?
Po orzeczeniu spalonego drużyna przeciwna otrzymuje rzut wolny pośredni z miejsca, w którym doszło do przewinienia.
